Wist je dat Nederlanders gemiddeld te veel zout binnenkrijgen? En nee, het zit niet alleen in die paaseitjes van vroeger of de bitterballen bij de borrel. Mijn buurman vertelde laatst dat zelfs z’n biologische soepdeeg meer zout bevat dan ‘ie wil toegeven. Maar waarom grijpen we zo snel naar zout? En zijn er eigenlijk betere alternatieven? Ik ben het gaan uitzoeken — en misschien vind je zelf ook iets om eens anders te doen in de keuken.
Het probleem met zout
We gebruiken zout natuurlijk vooral omdat het smaak geeft. Maar te veel zout kan leiden tot hoge bloeddruk — en dat is geen grap, vooral hier in Nederland waar zout in bijna elk bewerkt product schuilgaat. Op maandagochtend in de supermarkt viel het me op hoeveel kant-en-klare maaltijden bomvol zout zitten. best zonde, want smaak kan ook anders.
Daarnaast maskeren we met zout vaak een gebrek aan echte, natuurlijke smaak. Denk aan die kiloknaller pizza of kant-en-klare snack waarvan je niet meer weet wat je precies proeft behalve ziltigheid. Misschien herken je het wel: je gooit er nog wat zout overheen, maar eigenlijk gaat het nergens meer over.
Wat kun je beter gebruiken?
Er zijn genoeg smaakmakers die minstens zo lekker zijn, met een stuk minder nadelen. Hier mijn favorieten, die ik regelmatig gebruik in mijn keuken en die het verrassend anders maken:
- Zure elementen: Citroensap of appelazijn geven die frisse touch. Een klein scheutje over je groenten of vis doet wonderen.
- Verse kruiden: Peterselie, dille, koriander – vooral uit Nederland of zelfs eigen tuin. Ze brengen aroma en diepte zonder dat je zout nodig hebt.
- Specerijen: Komijn, gerookte paprikapoeder, kurkuma of rozemarijn veranderen je gerecht compleet. Mijn collega van Limburg zweert bij een snufje gerookt paprikapoeder in de stamppot.
- Umami-boosters: Denk aan miso, sojasaus (let wel op de zoutte), tomatenpuree of zelfs een beetje Parmezaanse kaas. Deze producten geven een diepe smaak die vaak verrassend ‘vol’ kan zijn zonder dat je zout hoeft toe te voegen.
Hoe begin je ermee?
Misschien lijkt het lastig om zout te minderen, vooral als je gewend bent aan die zoute smaak. Probeer eens een gerecht dat je normaal zin hebt om te zouten, maar neem in plaats daarvan een andere smaakmaker. Meestal is het een kwestie van even wennen. M’n schoonmoeder klaagde vroeger dat haar eten “flauw” werd, maar een beetje citroen erover en verse dille deden wonderen.
Een tip: probeer niet meteen alles zoutvrij te maken, maar bouw het geleidelijk af. En hou vooral rekening met jezelf — sommige mensen kunnen echt meer zout gebruiken, anderen minder.
Afsluitend
In ons chattgroepje van de buurt werd laatst geconcludeerd dat smaakmakers meer zijn dan zout alleen — en dat klopt wel. Misschien moet je eens wat experimenteren met wat verse kruiden uit de markt hier in NL, of zelfs lokale producten gaan proberen. Het maakt koken weer leuk, het eten gezonder, en wie weet houd je er een nieuwe smaakfavoriet aan over.
Heb jij al eens zout vervangen? Wat gebruikte jij dan? Gooi je tips hieronder, ben benieuwd naar wat jij ontdekt hebt! In elk geval, het zout kan af en toe best wachten…